اهمیت سلامت خانواده
و از نشانه های او آن است که از جان های شما برایتان همسری آفرید تا در کنار او آرام گیرید و میان شما دوستی و مهربانی قرار داد ( قرآن کریم )
خانواده یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین واحدهای اجتماع بشری است . پیشرفت شگفت انگیز دانش و فناوری، و گسترش نظام های ارتباطی و اطلاع رسانی، نه تنها به هیچ وجه از اهمیت خانواده نکاسته است بلکه اندیشمندان و سیاستگذاران جوامع را ترغیب نموده تا بر مبنای بررسی ها و پژوهش های متعدد و متفاوت اعلام نمایند که تواناترین ملت ها، آن هایی هستند که خانواده در آن ها قوی ترین بنیاد و سازمان را داشته باشد و بنا بر این تمام نهادهای اجتماعی بایستی در خدمت تحکیم و تقویت نظام خانواده باشند .
چرا نظام خانواده برای جامعه اهمیت دارد؟
خانواده برای نظام اجتماعی منافع زیادی دارد . دووال ( Duvall ) برای خانوده شش کارکرد را برمی شمرد:
1-ایجاد ارتباط عاطفی بین زن و شوهر، بین والدین و فرزندان و بین نسل ها . تبادل عواطف در محیط خانواده، این نیاز مهم را به بهترین و ساده ترین شکل ممکن تامین می کند .
2-ارایه پذیرش و امنیت فردی . هیچ یک از نهادهای اجتماعی به اندازه ی نهاد خانواده، نیاز به پذیرش و امنیت فردی را برای انسان ها تامین نمی کند .
3- ایجاد و تقویت احساس رضایت و هدفدار بودن . خانواده احساس رضایتمندی را در اعضا تقویت و آنان را به آینده ای هدفمند امیدوار می سازد .
4- تقویت احساس توانمندی و پایداری در برابر تغییرات ناگهانی محیط . خانواده، افراد جامعه را مطمئن می سازد که در شرایط دشوار، روابط و مصاحبت ها و یاوری ها ادامه خواهد یافت .
5- اجتماعی کردن و تعیین و تضمین جایگاه اجتماعی افراد . خانواده نخستین جایگاه انتقال و آموزش رسوم، باورها، و سنت های فرهنگی به کودکان و آماده سازی آنان برای ورود به جامعه است .
6- آموزش محدویت ها و اخلاقیات . کودکان در محیط خانواده است که یاد می گیرند در زندگی اجتماعی باید چه محدویت هایی را رعایت نمایند و ارزش های درست و نادرست در روابط اجتماعی کدام است .
شرایط و ویژگی های یک خانواده ی سالم کدامند؟
زندگی یک جریان مداوم همراه با فشارهای متعدد و متنوع طبیعی و غیرطبیعی است . خانواده جایگاهی است که اعضای آن با همکاری یک دیگر این فشارها را کنترل و حذف می کنند . بر این مبنا، یکی از مهم ترین ویژگی های سلامت خانواده، خصلت« شفادهندگی » آن است . این عامل، یکی از اصلی ترین نشانه های سلامت خانواده می باشد . خانواده ای سالم است که اعضای آن در صورت مواجه شدن با مشکلات مختلف، تمایل داشته باشند با حضور در جمع خانواده، مشکل خویش را حل کنند . خصلت شفادهندگی در خانواده ی ناسالم به حداقل می رسد . در این حالت، مشکل اعضای خانواده زمانی که با هم هستند، تشدید می شود و هر یک سعی می کنند هر چه زودتر از محیط خانواده دور شوند .عوامل دیگری که جزیی از ویژگی های یک خانواده ی سالم محسوب می شوند، عبارتند از :
- تمایز یافتگی والدین . زن و شوهر قبل از آن که از خانواده ی اصلی خود جدا شوند، به حد کافی رشد عاطفی و عقلانی و اجتماعی و اقتصادی کرده و از والدین خود مستقل شده اند وپس از آن اقدم به تشکیل خانواده می کنند .
- به کودکان به عنوان ذخیره ی یکی از والدین یا ذخیره ای برای آینده ی ازدواج آنان نگاه نمی شود . کودکان امانتی هستند که والدین مسوولیت دارند نسبت به تربیت و پرورش صحیح آنان برای حضور موثر و خلاق و مستقل در جامعه همت گمارند .
-انتظارات والدین از یک دیگر و هم چنین از فرزندان خود، عینی، واقعی، و منطقی است . هر یک از اعضای خانواده ی سالم به روشنی می داند که دیگر افراد خانواده از او چه انتظاراتی دارند و او چه گونه باید رفتار کند تا نقش خود را به درستی ایفا کرده باشد .
- ارتباط بین والدین، مقدم بر ارتباط هر یک از آنان با فرزندان است . در خانواده ی سالم، فرزندان بین پدر و مادر قرار نمی گیرند، بلکه زیر مجموعه ی والدین هستند .
- اعضای یک خانواده ی سالم با افرد دیگر در خارج از جمع خود ( مثل بستگان و دوستان ) ارتباط درست و منطقی دارند. ارتباطی که در آن افراد خارج از خانواده اجازه ی ورود به محیط خانواده را دارند، اما اجازه ی دخالت را، نه .
در پایان لازم به یادآوری است که هر چند خانواده های اندکی را می توان یافت که همه ی این ویژگی ها راشته باشند، اما تمایل و گرایش عملی به داشتن این شرایط نیز حکایت از سلامت آن خانواده دارد .